گزارش نویسی چیست گزارش اسم مصدر است از گزار ) بن مضارع یا فعل امر (+ ش ) پسوند اسم مصدر( و مصدر آن گزاردن است .شرح وتفسیر کردن ، خبر دادن ، اطلاع دادن ، تبلیغ ، جستجو کردن ، رسانیدن ، اظهار کردن از معانی گزارش است گزارش بیان یک نوع خبر، واقعه نگاری ،بیان توصیفی، تشریحی و تصویری یک موضوع است ،گزارش تلفیق خبر و تحقیق است ،بازسازی هنرمندانه صحنه ها، موضوعات وواقعیتهای مهم اجتماعی است،گزارش تکنیکی از شگردهای داستانی است و گزارش تکنیک انتقال پیام به خواننده و مخاطب در زمینه های مختلف است که دارای عناصری ا ز خبر ، تحلیل ، توصیف ، تفسیر ، تحقیق ، مصاحبه می باشد .
تاریخچه
تاریخچه گزارش به نیمه اول سده ۹۱ میلادی بر میگردد و آن زمانی بود که برای اولین بار ، گزارش در دادگاه ها،
مجلس و اجتماع حزب های سیاسی استفاده شد. گزارش ریشه در زبان فرانسه دارد و به معنی به گذشته بازگشتن، بازگشت به چیزی و رساندن است. در تاریخ روزنامه گاری جهان نیز سه روزنامه نگار در پیشرفت این ژانر نقش بیشتری داشته اند؛ جان ریدر امریکایی، ایگون ایرون کیشی از پراگ و ارنست همینگوی ، به گفته بعضی از منابع تاریخی،”دیفو”، اولین فردی بوده که در روزنامه نگاری بریتانیایی، گزارش نوشته است و بعد از او”نورتگلیف” درسال ۹۹۱۱ از گزارش به عنوان ستون اصلی روزنامه ملی “دیلی میل” استفاده کرده است.
بعدها به علت گسترش سوادآموزی و آغاز جنبش افکار دموکراسی مانند آزادی گفت و گو و بیان ، گزارش نویسی به یکی از هنرهای اصلی روزنامه نگاری جهان تبدیل شد. سپس، پیشرفت فکری اجتماع و آگاهی از مسایل و مشکلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مردم را به تغییر وضع اجتماع تشویق کرد و از سوی دیگر، این موضوع سبب
شد تا در حوزه مطبوعاتی نیز به گزارش اهمیت بیشتری داده شود.
)گزارش ( REPORTAGE
این واژه در لغت به معنای گزارش و در اصطلاح عبارت از بیان توصیفی ، تشریحی وتصویری یک رویداد و واقعه یا
موضوع اجتماعی است .
در حدود سال ۹۹۸۱ میلادی روزنامه نگاری از نظر کیفیت وکمیت وارد دوران تازه ای از تاریخ شد. اگر مفهوم گزارش را روایت تجربه ها، خاطره ها ، دیده ها و شنیده ها بدانیم، تاریخ ادبیات ما از نمونه های ناب گزارش سرشار است.
تاریخ نگاری ) گزارش از رویداد( سرگذشت نویسی) گزارش از شخص ( و سفرنامه نویسی ، آغاز گزارش نویسی در ایران را مصادف با دوران حکومت خلفای عباسی است در این دوره و بعدها در دوره فرمانروایی سامانیان و تیموریان شغل وقایع نویسی و گزارش نویسی رواج پیدا کرد و علت آن نیز پیشرفت وسایل ارتباطی و توسعه صنعت کاغذ و کتاب سازی در ایران بوده است . در دوره تیموری برای نخستین بار حرفه گزارشگری در ادارات و استانهای مختلف به رسمیت شناخته شد . مقام گزارش نویسی که از زمان تیموریان در ایران رونق یافت تا چندین قرن و تا پیدایش صنعت چاپ در ایران ادامه یافت . این شغل بخصوص در قرن شانزدهم و هفدهم میلادی در حکومت صفویه در امور دولتی نقش بسیار مهمی داشت . دوره تحول بعدی گزارش نویسی را باید مصادف با چاپ نخستین روزنامه ها در ایران در نظر گرفت ، این دوره مصادف با حکومت قاجار در ایران است ، از زمان چاپ روزنامه کاغذ اخبار، در سال ۹۵۸۱ ه.ق گزارش نویسی در ایران همپای رشد مطبوعات متحول شد . در دوره ناصرالدین شاه ، با تشکیل اداره روزنامه جات ، گزارش نویسی سامان گرفت.در این زمان مجموعه گزارشهای مطبوعاتی برای چاپ ونشرنزد محمدحسن خان اعتمادالسلطنه فرستاده می شد با صدورفرمان مشروطیت ، به تناسب تحول در کشور، مطبوعات نیزمتحول شدند و گزارش نویسی در مطبوعات ، به تعریف امروزی آن نزدیک تر شد. دست اندرکاران نشریه ها برای آگاهی رساندن به خوانندگان ، به نقاط دیگر کشور گزارشگرو مخبر با عنوان مفتش اعزام می کردند . و حاصل کار آنان با عنوان تفتیش در نشریات درج می شدند . یک گزارش خوب بر اساس آگاهی کامل در مورد موضوع مشخص نوشته می شود. آن ها را گزارش گران صاحب تجربه به نگارش در می آورند. اینان، وقت زیادی را صرف نوشتن گزارش می کنند. در گزارش، گزارش نویس قهرمان دوم است و به مرور و در بخش های مختلف گزارش، قهرمان یا قهرمانان گزارش به خواننده، شناسانده می شود. گزارش خوب نزد مخاطب ، مثل دیدن فیلم رویدادهاست که در تلویزیون نشان داده می شود. استفاده از حواسی غیر از شنوایی در نوشتن گزارش باعث می شود مخاطب درکی عمیق تر از مطلب داشته باشد و گزارش زنده تر و احساس برانگیز تر شود. اشاره به جزئیات رویداد و نوشتن به زبانی ساده و همه فهم و با هدفی مشخص، گزارش را چون آیینه ای از واقعیت رویدادها تبدیل می کند. اینکه چگونه بنویسی مهم است ، برای مثال در زمان تعطیل شدن یک کارگاه یا کارخانه ، آیا بهتر است بیشتر در مورد کارگران بنویسی و از آنها حمایت کنی یا از صاحب کارخانه وکارفرما ؟ درصورتی که صاحب کارگاه یا کارخانه در این بین دچار خسارت هم شده باشد. یا در مورد دیگر رویدادها، اولویت باید با چه کسی یا چه چیزی باشد؟ درحقیقت، گزارشگر نباید از هیچ کدام حمایت کند و برای آن ها تبلیغ کند و باید حقیقت را بنویسد . اهمیت گزارش در این است که دروغ در آن جای ندارد و در نوشتن باید حقیقت را نشان داد. با این وجود، گزارشگران به سه شیوه در مورد رویداد قضاوت می کنند: قضاوت خوب، قضاوت بد و بی طرف بودن ، یک گزارش ، با خلاقیت در آمیخته است. آنچه در گزارش نویسی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است، خلاقیّت گزارش گر است؛ اگر تشریح خبر، بدون توصیف و تصویرسازی باشد، آنچه از گزارش می ماند یک خبر نسبتا طولانی و فاقد جذابیّت است. به همین دلیل، خلاقیّت در گزارش نویسی به نحو بارزی جزء ارکان آن به شمار می رود. اگر به تعاریفی که از گزارش و گزارش نویسی ارائه شد، خلاقیّت را هم بیفزاییم، این واقعیت را دریافته ایم که گزارش نویس با استفاده از خلاقیّت و تخیّل مجاز و هنر نویسندگی، آن را خلق می کند و در معرض دید و مطالعه خواننده قرار می دهد؛ تا خواننده در متن واقعه یا موضوع قرار بگیرد .
گزارش نویسی در هنر روزنامه نگاری اهمیت فراوانی دارد ، به طوری که بسیاری از روزنامه ها صفحات خاصی را به آن اختصاص می دهند. خبر، نقل رویداد است اما گزارش، تجزیه و تحلیل رویداد و بررسی ارتباط آن با حوادث دیگر است چنانچه رویداد یا حادثه ای خاص از اهمیت زیادی نزد مخاطبان برخوردار باشد، روزنامه نگار به خبر اکتفا نمی کند و با بررسی و تحلیل جنبه های مختلف آن، به تنظیم گزارش کاملی درباره رویداد موردنظر می پردازد و با روشن کردن ابعاد موضوع می پردازد .
گزارش در روزنامه نگاری عبارت است از پیگیری روزنامه نگارانه در حوزه ای مشخص برای آشنا ساختن خواننده با همه جنبه های موضوع و تحریک و تشویق وی برای پیگیری. یا یکی از هنرهای روزنامه نگاری است برای تشریح و تبیین ابعاد مختلف یک مسأله و تجزیه و تحلیل آن به شکل موضوعی هم چنین در تعریفی دیگر می توان گفت : گزارش عبارت است از اطلاعات و دیدگاه هایی که یک روزنامه نگار از راه تجزیه و تحلیل، درباره یک مسأله مشخص به رشته تحریر درمی آورد .گزارشگر، براى آنکه بتواند یک معضل یا تحول اجتماعى را براى خوانندگان روزنامه خود کالبدشکافى کند، یا زوایاى تاریک خبر را روشن سازد، به سراغ مردم، مسؤولان و کارشناسان مى رود؛ به آرشیو اسناد مراجعه مى کند و با پرداخت هنرمندانه همه آن چیزى که به دست آورده است، درقالب یک گزارش افکار عمومى را به قضاوت مى طلبد؛ مسئولان را هشیارمى سازد؛ حساسیت جامعه را نسبت به یک معضل بالا مى برد و با انگشت گذاشتن بر روى هنجارها ، به تقویت آنها در جامعه مى پردازد و به زدودن ناهنجاریهاى اجتماعى کمک مى کند.
به همین دلیل نیز مطبوعات، براى گزارش اهمیت زیادى قایل هستند وگزارشگران از زبده ترین افراد تحریریه مطبوعاتى به حساب مى آیند.
طبقه بندی انواع گزارش
۱ بر اساس موضوع:
گزارش سیاسی جنگ ها و کشمکش ها اقتصادی اجتماعی فرهنگی – اداری – روشنگرانه و خردورزانه علمی هنری و گزارش ورزشی.
۲ بر اساس مکان جغرافیایی:
گزارش داخلی )کشوری( منطقه ای و بین المللی.
-۳ براساس هدف:
گزارش پیش بینی کننده – تحقیقی- علمی – پیگیرانه – گزارش سرگرمی .
تفاوت گزارش با برخی دیگر از شیوه های نوشتن
خبر: دراین ژانر ، روزنامه نگار دیدگاه خود را بیان نمی کند، تنها به نقل ساده مسأله می پردازد و به ۸ پرسش که؟ کی؟ کجا؟ چه؟ و چرا؟ پاسخ می دهد در صورتی که در گزارش، روزنامه نگار در همان حال که به تشریح مسأله می پردازد، می تواند دیدگاه خود را نیز بیان کند. هم چنین گزارش اصولا در پاسخ به دو پرسش چرا؟ و چگونه؟ نوشته می شود.
داستان: هر چند در داستان کوتاه و بلند ممکن است گاهی واقعیتی از زندگی بیان شود ولی اساسا به خیال متکی
است، اما گزارش به واقعیت متکی است.
سرمقاله: سرمقاله، دیدگاه صاحبان نشریه است ولی گزارش، دیدگاه و سیاست روزنامه را بیان نمی کند هرچند علیه
آن نیز نیست.
مقاله ادبی: گزارش اغلب براساس موضوعی مشخص نوشته می شود و با مردم ارتباط دارد، درحالی که مقاله ادبی با
خود نویسنده پیوند دارد.
مراحل مختلف تهیه گزارش
یافتن سوژه
پرورش سوژه ) موضوع (
گردآوری اطلاعات
تحقیق در مورد صحت اطلاعات
تنظیم گزارش ) ایجاد ساختار(
زبان گزارش
عنوان گزارش
طلایه ) لید (
استفاده از عکس ، طرح و نمودار در گزارش
راههای یافتن سوژه :
– تهیه دفتر سوژه – مطالب روزنامه ها – رسانه های دیداری و شنیداری – استفاده از فناوری و رسانه های اجتماعی نشریات دیگر و کتاب – حضور د رمجامع ، مراسم ، سمینارها ، اجتماع ، مکانهای عمومی – تقویت هنر خوب دیدن
داشتن شم و نبوغ خبری – تقویت حواس پنجگانه گزارش با استفاده از رویدادهایی است که تازه اتفاق افتاده و همچنین با مردم مرتبط و نزد آنان مهم هستند. هرچند رویدادهایی که قبلا اتفاق افتاده و الان با زاویه ای دیگر به آن پرداخته شود می توان به عنوان سوژه مطرح شود . بحث سوژه آنقدر مهم است که در بعضی از روزنامه ها، دسته ای از روزنامه نگاران توانمند فقط مشغول سوژه یابی هستند. لذا سوژه خوب می تواند ۸۱ درصد از اصل کار گزارش محسوب شود.
پرورش سوژه:
وقتی سوژه مشخص شد باید به مشغولیت ذهنی گزارشگر مبدل شود ، گزارشگر ممکن است فرصت زیادی برای تهیه گزارش نداشته باشد ولازم باشد به محض دریافت سوژه کار خود را آغاز کند. باید به این فکر کرد که چگونه می توان از سوژه تعیین شده ، یک گزارش درجه یک تولید کرد ؟ گزارش نویس باید بتواند مواردی را که می خواهد برای مخاطب برجسته سازد از قبل مشخص نماید. به این شیوه ، براساس اهداف گزارش است که روزنامه نگار می تواند نقشه گزارش را طرح ریزی نماید ،گزارشگری که قبل از ورود به سوژه پیرامون آن فکر نمی کند مانند جنگجویی است که بدون نقشه د رتاریکی به سمت جبهه دشمن حرکت می کند.
راههای گردآوری اطلاعات
مشاهده میدانی – مطالعات آرشیوی و تحقیقات کتابخانه ای – اینترنت – مصاحبه – گفت و گو با مسئولین – گفت و گو با مردم- گفت و گو با کارشناسان – گفت و گو با طرفهای اصلی یک ماجرا – گفت و گو با شاهدان عینی
مشاهده: مشاهده چیزی غیر از مجموعه قابلیّت ها، مهارت ها و کارآمدی های گزارش گر در برخورد با سوژه یا موضوع هر گزارش نیست. شاید مهم ترین تفاوت کار گزارش گر با کارهای تحریریه دیگر نیز در همین موضوع باشد . خبرنگار نمی تواند بدون مشاهده مستقیم سوژه، گزارش قابل قبولی از آن به مخاطب انتقال دهد.
مصاحبه: همه دریافت های لازم برای تدارک یک گزارش مطلوب، از مشاهده تأمین نمی شود. بخشی از این دریافت،
از راه نقل قول و جستجوی واقعیت ها از زبان دیگران به دست می آید. گزارش گر معمولا با دو گروه شاهدان عینی و
صاحبنظران مصاحبه می کند.
تحقیق/اطلاعات )مطالعه( : برای هر گزارش گر، “آرشیو”، قابل اتّکاترین منبع یافتن نکته ها و پیام های لازم است. اما آرشیو به تنهایی کافی نیست؛ بلکه منابع اطلاعاتی دیگری هستند که در آرشیوها آن ها را نمی توان پیدا کرد؛ بلکه آن ها را باید در لابی های دانشگاه ها و پژوهشگاه ها جست. کارشناسان متخصص این منابع اطلاعاتی غنی به منابع زنده تعبیر شده اند؛ که در مقابل، منابع غیر زنده شامل کتاب، بروشور، کاتالوگ، مطبوعات و … قرار دارد.
تحقیق در مورد صحت اطلاعات :
درخصوص اطلاعات بدست آمده نیاز به تحقیق و سرعت عمل در جمع آوری اطلاعات ؛ نوشتن گزارش ، تهیه آمار و
اطلاعات مربوط به مسأله، به عنوان یک سند معتبر برای اقناع مخاطب از دیگر موارد آماده سازی گزارش است. همچنین گزارش نویس باید بتواند مساله را نزد خویش در حدنیاز ، تجزیه و تحلیل نماید .
چگونگی تنظیم گزارش
در این مرحله روزنامه نگار به سه نکته زیر توجه کند:
الف- پیش بینی تعداد کلمات؛
ب- بررسی واژه ها و اصطلاحات نامفهوم و مبهم
ج- درک کردن مخاطب و نوشتن در سطح فهم همه، عدم مخالفت گزارش با سیاست روزنامه.
بدون اغراق تنظیم گزارش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و زحمات حساب شده یک گزارشگر می تواند به راحتی قربانی یک تنظیم ناشیانه بشود . تنظیم گزارش نمی تواند حتما” و الزاما” از سبکهای تعریف شده خبری پیروی کند بلکه با توجه به موضوع و تواناییهای نویسنده گزارش می تواند با این سبکها همخوانی داشته و باید دارای ساختاری قابل قبول باشد و به راحتی پیام خود را دراختیار مخاطب بگذارد ،درذیل به سه سبک متداول در تهیه گزارش اشاره
شده است .
سبک هرم وارونه : در این سبک مهمترین بخشهای مطلب در همان ابتدا دراختیار مخاطب قرار می گیرد و سپس
مخاطب به ترتیب درجه اهمیت به مطالب دیگر می پردازد . کاربرد آن بیشتر د رگزارشهای خبری است .
سبک ترتیبی ) تاریخی ( : در این سبک موضوع به ترتیبی که اتفاق افتاده است نوشته می شود . کاربرد آن بیشتر
در گزارش از محل ، سفر و شخص می باشد .
سبک ترتیبی همراه با طلایه ) لید( : این سبک تلفیقی از دو سبک یادشده در بالا است . در ابتدای گزارش به
مهمترین نکته اشاره می شود سپس موضوع به ترتیبی که واقع شده دراختیار مخاطب قرار می گیرد.
زبان گزارش
زبان گزارش باید مطابق با موضوع گزارش باشد مثلا” اگر گزارش از سفر یا گزارش خبری داریم باید مطالب آن ساده و روان باشد و زبان انسانی و گفتمان روزمره انسانها باشد یا اگر گزارش اداری تهیه کرده ایم ادبیات آن کمی متفاوت بوده و اصطلاحات اداری ، یا اشاره به تبصره و قوانین در آن به چشم می خورد ، یا در مورد گزارش علمی زبان گزارش جدی تر شده و اصطلاحات علمی و تخصصی در آن به کار گرفته می شود البته با همراهی زبان مردمی و ساده نگاری بطوری که برای مخاطب عام هم قابل فهم باشد .
عنوان در گزارش
عنوان در گزارش علاوه بر تناسب و جذابیت باید روان باشد واز پیچیدگیهای انشایی به دور باشد به عبارتی ” تیتر “
تاش رنگ است بر بوم سفید و باید در یک لحظه در ذهن خواننده نقش ببندد و از تیترهای مختلف به تناسب گزارش
استفاده می شود ، تیتر تفسیری – تیتر تحلیلی – تیتر خبری – تیتر سئوالی – استفاده مصرعی از یک شعر یا ضرب
المثل – استفاده از اظهار نظر یک مسئول و ….
طلایه ) لید(
طلایه یا لید ، یعنی سرآغاز ، شروع ، سرفصل و در خبرنویسی و گزارش نویسی پاراگراف اول مطلب را می گویند .
در گزارش اگرچه ممکن است طلایه به یک پاراگراف نیز محدود شود اما الزامی به این محدودیت وجود ندارد . اگردر
تنظیم گزارش در همان ابتدا نتوان بستر مناسبی را برای جذب خواننده ایجاد کرد فلسفه وجودی گزارش از بین رفته
است و درحقیقت طلایه دری است که اگر باز نشود ،خواننده به دنیای گزارشگر و مولود ذهنی او قدم نخواهد گذاشت .
عکس ، طرح و نمودار در گزارش :
تصویر اعم از عکس یا طرح و گرافیک با دو هدف در گزارش مورد استفاده قرار می گیرد .
– کمک به زیبایی بصری گزارش
– کمک به درک مفهوم و پیشبرمنظورگزارش
هر قطعه کار رسانه ای را که به اعتبار مضمون و آرمان تشکیل دهنده آن نام گذاری می کنند. برای آنکه یک متن نوشتاری،
صوتی یا تصویری نام گزارش به خود بگیرد، باید سه جزء زیر را داشته باشد:
مقدمه، محتوا )متن( و پایان بندی به عنوان سه جزء گزارش محسوب می شوند که می توانند در گزارش به چهار شیوه
زیر مطرح شوند.
مقدمه می تواندخلاصه ای از تمام جنبه های موضوع باشد و متن به هریک از جنبه ها بپردازد و در پایان ، به نتیجه ای که به آن دست یافته اشاره شود.
گزارش نویس در مقدمه به صورت کلی و وصفی به موضوع خواهد پرداخت سپس در محتوا ، جزئیات را مطرح و در
پایان بندی، جمع بندی از موضوع ارائه خواهد شد . در مقدمه، سوال هایی مهم در ارتباط با موضوع نوشته می شود و در متن از طریق اطلاعاتی که به دست آمده )مطالعه و مصاحبه( به این پرسش ها پاسخ داده می شود و درپایان، خلاصه ای کوتاه از نتیجه دستاوردها یا نظر گزارش نویس مطرح خواهد شد.
مفهوم شناسی گزارش
برای مفهوم گزارش، مصادیق و مشخصه های متفاوتی تعریف کرده اند. همین امر نشان دهنده گستردگی معنای
این واژه است. بنابراین برای شناخت جامع و دوری از نگاهی تک بعدی به چنین مفهومی، به بررسی تک تک ابعاد آن
می پردازیم.، برخی از تعاریف و مشخصه های گزارش از این قرارند:
-۱ تشبیه به شعر: گزارش به عنوان شعر نغز مطبوعات، جایگاه برجسته و مهمی در روزنامه ها و مجله ها دارد.
به این دلیل که شعر، زبانِ تصویریِ زیبایی دارد و گزارش نیز هرچند که با خبر عجین باشد، چنین است .
-۲ خبری بودن: گزارش، تلفیق خبر و تحقیق، به اضافه ی بازسازی هنرمندانه صحنه ها و موضوع ها، حوادث و
واقعیت های مهم زندگی اجتماعی است.
-۳ واقعه نگاری: گزارش، یعنی واقعه نگاری برای روزنامه، اطلاع مفصل دادن جریان ماوقع و حادثه ای که با
فعل تهیه کردن به کار می رود.
انواع گزارش از نظر شکل و محتوا
گزارش، در تقسیم اولیه، از نظر شکل و محتوا به دو گروه خبری و غیر خبری تقسیم می شود. خبر، وقتی که
کالبدشکافی شود و از زوایای مختلف مورد توجه گزارش گر قرار گیرد، به گزارش خبری تبدیل می شود. آنچه
گزارش های خبری را از گزارش های غیر خبری متمایز می کند، وجود خبر با تمام ویژگی های تعریف شده و مورد قبول، به عنوان خمیر مایه اصلی گزارش است. مهمترین انواع گزارش های غیر خبری به شرح زیر هستند:
۱٫ گزارش از مکان؛ گزارش از مکان، می تواند توصیف و تشریح یک ساختمان، یک مکان تاریخی یا
تفریحی، بنایی در حال احداث یا تأسیس، یک پروژه عمرانی، یک روستا، شهر، کشور و حتی یک اتاق باشد. تصویرسازی از محل و مکان مورد گزارش از اهمیت به سزایی برخوردار است؛ به همین جهت باید از دو بعد جغرافیایی و معنوی به توصیف و تشریح مکان مورد گزارش پرداخت.
۲٫ گزارش از سفر یا سفرنامه مطبوعاتی؛ سفرنامه مطبوعاتی، همچون دیگر مقوله های تحریری روزنامه نگاری، باید ویژگی ایجاز و کوتاهی را دارا باشد. هرچند که گزارش از سفر در مطبوعات تا چند شماره به چاپ می رسد، ولی نگرش گزارش گر مطبوعاتی، یک نگرش خبری در سفر و در نتیجه در نگارش گزارش از سفر است. گزارش از سفر هرچند که شرح سفر است و گزارش دیدنی ها، شنیدنی ها و نکات برجسته و گاه عجیب و شرح اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین آداب مردم است، در واقع ترکیبی از گزارش های خبری و گزارش از مکان است که با توصیف و تشریح، تشکیل می گیرد.
۳٫ گزارش از شخص؛ همواره در میان افراد سرشناس، عادی و گمنام جامعه، به اقتضای خصوصیات فردی، حرفه ای یا اثراتی که در جامعه بر جای می گذارند یا سبب تحوّل می شوند، کسانی هستند که آگاهی از نوع زندگی، عادات اخلاقی، صفات ظاهری یا باطنی آن ها برای مردم جالب توجه است. یک گزارش گر که قصد گزارش از شخص را دارد، باید قبل از هر اقدامی، در اطراف شخص مورد گزارش به مطالعه و تحقیق و تفحص بپردازد، آثار او را مطالعه کند، سخنرانی هایش را مرور نماید، از اقدامات او مطلع شود و با کسانی که به نحوی با او آشنایی دارند، درباره او، کسب اطلاع کند. خمیرمایه اصلی گزارش از شخص را مصاحبه تشکیل می دهد. به همین دلیل هم در بسیاری مواقع، به خصوص زمانی که مصاحبه با شخص، به صورت رپورتاژ تنظیم شود، حدود و مرزهای این دو مقوله ی مطبوعاتی مخدوش می شود. برای پرهیز از ایجاد شبهه، باید توجه داشت که هرگاه گزارش گر پا به درون زندگی خصوصی شخص بگذارد، گزارش از شخص تهیه شده است و هرگاه تنها به حرفه وی توجه داشته باشد، حاصل کار، مصاحبه با شخص خواهد بود.
۴٫ گزارش مصور؛ جایی که تصویر، جای واژه ها بنشیند، گزارش مصور شکل می گیرد. به عبارت دیگر، گزارش مصور، گزارشی است که عکس در آن رکن اصلی را دارد و با شرح عکس نویسی و صفحه آرایی تکمیل می شود.
انواع گزارش به لحاظ متن
علاوه بر تنوع گزارش به لحاظ شکل و محتوی، تقسیم بندی دیگری از گزارش وجود دارد؛ که می توان از جمله آنها به موارد زیر اشاره کرد:
گزارش های کوتاه؛ این گروه گزارش ها دارای دو ویژگی هستند: حجم کوتاه و محدودی دارند و به طور معمول دارای یک محور هستند. این گزارش ها را می شود در یک نوبت کار و در فرصت محدود تدارک کرد. نیاز به اطلاعات و تحقیق محدود، خصلت دیگر گزارش های کوتاه است. دو نوع معمول این گزارش ها، گزارش خبری، گزارش آزاد و شبه گزارش است.
گزارش بلند؛ گزارش های بلند، زمینه و شکل اصلی گزارش در معنای رسانه ای است. اکثر ویژگی هایی که برای گزارش شمرده شده مربوط به این گروه است. این گزارش ها نیازمند تدارک گسترده ای هستند، به طور معمول حجم مفصل دارند و به نسبت گزارش های کوتاه، وقت بیشتری را از گزارش گر می گیرند. گزارش از پدیده، گزارش از فرایند و گزارش رویداد، در این گروه قرار دارند.
گزارش های خاص؛ این نوع گزارش ها به دلیل اینکه تدارک آنها به طور معمول، کار هر گزارش گری نیست، خاص نام دارند. گزارش طنز، گزارش ویژه و گزارش تصویری در این گروه جای می گیرد.
گزارش پی گیرانه )تحقیقی(؛ این نوع گزارش، حاصل کار حرفه ای گزارش گر و قله کوشش های
روزنامه نگارانه شناخته می شود؛ که تدارک آن، کاری بسیار دشوار است.
ویژگی های گزارش گر
گزارش گر، یک خبرنگار موفق و آگاه است که تجربیّات لازم را در حین کار خبرنگاری، کسب کرده و دارای اطلاعات عمومی و آشنا به مبانی تحقیق باشد او بینش لازم را به دست آورده است و آمادگی دارد تا در زمینه گزارش نویسی، وارد مرحله عمل شود. گزارش گر باید ذهن جستجوگر، تحلیل گر و روحیه تحقیق داشته باشد. نکته مهم در گزارش نویسی، خلاقیّتی است که گزارش گر در گزارش به وجود می آورد. خلاقیّت، چیزی جز نوآوری در گزارش نویسی نیست؛ که آن هم با ذخیره علمی و حرفه ای و با کار و تلاش مستمر به وجود می آید.
نکاتی در خصوص ویژگی های گزارش
– دارای ساختاری زیباشناسانه باشد
– گزارش باید بیان واقعیتها باشد و با صراحت رویدادها و واقعیتها را کالبدشکافی کند و با نگاهی آسیب شناسانه به ارزیابی بنشیند
– دارا بودن اطلاعات غنی و متکی بر آمار و ارقام درست درصورت لزوم
– دارا بودن ساختار محکم نگارشی و بهره گیری مناسب از زبان و ادبیات در جایگاه مناسب خود
– استفاده از جوهره تخیل بدون لطمه زدن به واقعیتهای موجود
– گزارش دارای قلم موشکافانه ، نقادانه و تحلیل گرانه در ارتباط با موضوع گزارش باشد
– اتکاء داشتن گزارش به چند منبع به جای یک منبع و ارائه پیشینه موضوع
– ارائه خلاقیت و نوآوری در گزارش
– صحت داشتن مطالب و اطلاعات ارائه شده در گزارش
– نقش داشتن گزارش در تحول و هوشیارسازی و آگاه سازی جامعه
– گذاشتن تاثیر مثبت در جهت بهبود زندگی مردم و اصلاح نادرستیها و تبعیضات
– جمع بندی گزارش به گونه ای باشد که بر مخاطب تاثیر بگذارد و او را به فکر وادارد
مرسی از مطالب خوبتون
مثل همیشه عالی و روان نوشتید
به بهترین شکل متوجه شدم
جالب بود
ممنون
نقطه و تمام
در همین حد کامل